Nöbetçi Eczaneler
Trump’ın 20 maddeden oluşan barış planının ilk aşamasına dair uzlaşma, İsrail ile Hamas arasındaki kanlı çatışmanın ikinci yıldönümünden yalnızca bir gün sonra Mısır’da yapılan dolaylı görüşmeler sonucunda sağlandı. Trump, hem İsrail’in hem de Hamas’ın planın ilk kısmını onayladığını duyurdu. Bu adımın, “çok yakında” canlı ya da ölü tüm rehinelerin serbest bırakılmasını ve İsrail askerlerinin Gazze’deki “sarı hat” olarak adlandırılan bölgeye çekilmesini sağlayacağını belirtti.
Üst düzey bir İsrailli güvenlik yetkilisine göre, bu çekilme Trump planı kapsamındaki ilk sınırı oluşturuyor. Hamas ise, savaşın sona ermesi için İsrail’in Gazze’den çekilmesini ve rehine takasını içeren anlaşmayı doğruladı ancak Trump ve garantör ülkelere, İsrail’in ateşkesi tam olarak uygulaması yönünde çağrıda bulundu.
BELİRSİZ KALAN NOKTALAR NELER?
Savaşın sonlanması yönündeki umutlar artmasına rağmen, birçok önemli detay hâlâ açıklığa kavuşmuş değil. Bunlar arasında planın uygulanma takvimi, savaş sonrası Gazze’nin kim tarafından yönetileceği ve Hamas’ın geleceği öne çıkıyor.
Gazze’nin yönetimi konusunda henüz net bir karar bulunmuyor. Netanyahu, Trump, Batılı ve Arap liderler, 2007’den bu yana bölgeyi yöneten Hamas’ın herhangi bir rol üstlenmesine karşı çıkıyor.
Trump’ın planı, Filistin Yönetimi’nin ancak köklü reformlardan geçtikten sonra yeniden yönetime dahil olabileceğini öngörüyor.
SÜRECİN DEVAMI NASIL OLACAK?
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, anlaşmayı onaylamak için güvenlik kabinesini ve hükümetini toplayacak. İsrail hükümetinin onay vermesinden sonraki 72 saat içinde Hamas’ın elindeki rehineleri teslim etmesi bekleniyor.
İsrail’in rehine takası sürecine cumartesi veya pazar günü başlaması planlanıyor. 48 rehineden 20’sinin hâlen hayatta olduğu düşünülüyor. Beyaz Saray’dan üst düzey bir yetkili, İsrail’in anlaşmayı onayladıktan sonra belirlenen hatta çekilmesinin 24 saatten kısa süreceğini ve ardından 72 saatlik sürecin başlayacağını açıkladı.
Beyaz Saray, rehinelerin pazartesi günü serbest bırakılmaya başlanmasını öngörüyor. Hamas, hem kendi elindeki hem de takasta serbest bırakılmasını istediği Filistinli tutukluların listesini teslim ettiğini açıkladı.
Trump’ın önümüzdeki günlerde Mısır’a gitmesi bekleniyor. Netanyahu, Trump’ı İsrail parlamentosuna hitap etmeye davet etti; Trump da bu davete olumlu yanıt verdi.
Trump’ın planının ikinci aşamasında, “Barış Kurulu” adı verilen uluslararası bir yapının Gazze’nin savaş sonrası yönetiminde rol üstlenmesi öngörülüyor. Bu yapının başında Trump yer alacak ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair de kurulda bulunacak.
PLANIN KARŞILAŞTIĞI ENGELLER VE RİSKLER
Anlaşmanın başarıyla uygulanması, hem Gazze hem de Ukrayna’daki savaşları sonlandırma sözüyle göreve gelen ancak bu hedefi beklediğinden daha zor bulan Trump için en önemli diplomatik başarı olabilir.
Filistinli bir kaynak, İsrail ordusu Filistin topraklarını tamamen terk etmeden Hamas’ın silah bırakmayacağını ifade etti. Görüşmelere yakın iki kaynak ise tarafların çekilme mekanizması konusunda fikir ayrılığı yaşadığını, Hamas’ın rehinelerin serbest bırakılmasıyla paralel ilerleyecek net bir takvim ve İsrail güçlerinin tamamen çekilmesine dair güvence talep ettiğini belirtti.
İsrail, Trump’ın yönlendirmesiyle Gazze’deki askeri operasyonlarını kısmen azaltmış olsa da saldırıları tamamen durdurmadı. Planı destekleyen Arap ülkeleri, bu sürecin Netanyahu’nun “asla gerçekleşmeyecek” dediği bir Filistin devletinin bağımsızlığına giden yolu açması gerektiğini vurguluyor.
Hamas ise Gazze’nin yönetimini yalnızca Filistin Yönetimi’nin gözetiminde ve Arap ile Müslüman ülkelerin desteğiyle oluşturulacak bir teknokrat hükümete devredebileceğini bildiriyor. Ancak Hamas, Tony Blair’in olası rolünü ve Gazze’nin yabancı aktörlerce yönetilmesini kesin bir şekilde reddediyor.